Η εφηβεία έχει επικρατήσει να θεωρείται μια «δύσκολη» περίοδος τόσο για τον ίδιο τον έφηβο όσο και για τους γονείς, δασκάλους και γενικότερα την κοινωνική ομάδα. Πρόκειται για ένα μεταβατικό στάδιο το οποίο χαρακτηρίζεται από την ανάγκη για προσδιορισμό ταυτότητας και την επιδίωξη της αυτονομίας του νεαρού ατόμου. Στο χαρακτήρα των εφήβων κατά την περίοδο αυτή υπάρχουν ακόμα όλα τα στοιχεία της παιδικής τους ηλικίας τα οποία όμως αρχίζουν να διαπλάθονται προκειμένου να πλησιάσουν την εξωτερική πραγματικότητα όπως τη βλέπει και την αντιμετωπίζει ο ενήλικας. Πολλές αλλαγές συντελούνται λοιπόν αυτήν την περίοδο και πολλά στοιχεία του άμεσου ή/και έμμεσου οικογενειακού και ευρύτερα κοινωνικού περιβάλλοντος όπου δραστηριοποιείται το νεαρό άτομο θα παίξουν το ρόλο τους. Είμαστε εν τέλει τα δικά τους “πρότυπα”;
Αρχικά και κύρια οι γονείς, ως εσωτερικά αντικείμενα και ως ταυτιστικά πρότυπα θα ενυπάρχουν σε όλες τις ψυχικές διεργασίες
Tην ίδια στιγμή η «παντοδύναμη» γονεϊκή εικόνα θα αρχίσει να φθίνει καθώς ο/η έφηβος θα εδραιώνει τη δική του/της ταυτότητα. Ρόλοι και κοινωνική θέση, όπως εμφανίζονται σε μια κοινωνία σε κρίση, αποκτούν εξαιρετική σημασία. Το νεαρό άτομο βρισκόμενο στην 4η φάση ανάπτυξής του (κατά τον Piaget) θα επεξεργαστεί σχήματα που κατέχει ήδη, αν και εφόσον αυτά έρχονται σε σύγκρουση με το περιβάλλον, θα τα τροποποιήσει ή θα τα εμπλουτίσει και θα τα επαναλάβει πολλές φορές μέχρι να τα σταθεροποιήσει.
Η εφηβεία είναι η ηλικιακή περίοδος του πειραματισμού και της αμφισβήτησης προκειμένου να κατακτηθούν βασικοί ψυχοκοινωνικοί στόχοι όπως η αυτονομία, η θετική εικόνα του εαυτού, ο προσδιορισμό ταυτότητας. Την περίοδο αυτή, τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες, κατά την αντιπαράθεσή τους με το περιβάλλον σε μια πορεία επανάκτησης της ισορροπίας (*). Ο/Η έφηβος, ασυνείδητα, δανείζεται στοιχεία από τη συμπεριφορά των γύρω του, προσωπικοτήτων που σέβεται, θαυμάζει κι εμπιστεύεται, τα αφομοιώνει και τα επανασυνθέτει, μέσα στο δικό του πλαίσιο. Έτσι, διαμορφώνει μέσα από διαδοχικές ταυτίσεις τη δική του συμπεριφορά. Διερευνητικά και υιοθετώντας πρότυπα λειτουργεί στο σπίτι, στο σχολείο και σε κάθε άλλο κοινωνικό περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται φτάνει στον προσδιορισμό και της δικής του ταυτότητας.
Η εφηβεία είναι η ηλικιακή περίοδος του πειραματισμού και της αμφισβήτησης προκειμένου να κατακτηθούν βασικοί ψυχοκοινωνικοί στόχοι όπως η αυτονομία, η θετική εικόνα του εαυτού, ο προσδιορισμό ταυτότητας. Την περίοδο αυτή, τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες, κατά την αντιπαράθεσή τους με το περιβάλλον σε μια πορεία επανάκτησης της ισορροπίας (*). Ο/Η έφηβος, ασυνείδητα, δανείζεται στοιχεία από τη συμπεριφορά των γύρω του, προσωπικοτήτων που σέβεται, θαυμάζει κι εμπιστεύεται, τα αφομοιώνει και τα επανασυνθέτει, μέσα στο δικό του πλαίσιο. Έτσι, διαμορφώνει μέσα από διαδοχικές ταυτίσεις τη δική του συμπεριφορά. Διερευνητικά και υιοθετώντας πρότυπα λειτουργεί στο σπίτι, στο σχολείο και σε κάθε άλλο κοινωνικό περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται φτάνει στον προσδιορισμό και της δικής του ταυτότητας.
Βασικοί κανόνες για ένα υγιές περιβάλλον για ανάπτυξη και προσδιορισμό ταυτότητας
Και μην ξεχνάτε:
Οποιαδήποτε προσπάθεια καθοδήγησης είναι καταδικασμένη σε αποτυχία όταν γίνεται με τη μορφή διάλεξης ή κηρύγματος, σε ποιον άλλωστε αρέσει να του υποδεικνύουν τι θα κάνει; όταν μάλιστα είναι χαρακτηριστικό της εφηβείας η τάση ανεξαρτησίας και η αντίσταση σε κάθε μορφής εξουσία!
Σε άλλο άρθρο μου αναφέρομαι εκτενέστερα στο γονεϊκό ρόλο και τη δυναμική της οικογένειας κατά τον προσδιορισμό ταυτότητας του/της Εφήβου.
In the video "At what age do I choose a career?" you will meet Irini Andrioti and you will hear about the development of critical thinking which is the key to the ongoing choices/decisions that every Young person will be called upon to make in their life.
Σε άλλο άρθρο μου αναφέρομαι εκτενέστερα στο γονεϊκό ρόλο και τη δυναμική της οικογένειας κατά τον προσδιορισμό ταυτότητας του/της Εφήβου.
In the video "At what age do I choose a career?" you will meet Irini Andrioti and you will hear about the development of critical thinking which is the key to the ongoing choices/decisions that every Young person will be called upon to make in their life.
(*) η Ειρήνη Ανδριώτη κατά τις συνεδρίες επαγγελματικού προσανατολισμού με εφήβους, βασιζόμενη στη θεωρία αυτή, εφαρμόζει τεχνικές και μεθόδους εκδραμάτισης ρόλων για τη διερεύνηση της επαγγελματικής τους ταυτότητας και την αναζήτηση των κατάλληλων για τους ίδιους εναλλακτικών σταδιοδρομίαςμέσα από τη μίμηση σε πρότυπα