Η Gen Z έρχεται στην αγορά εργασίας με υψηλές προσδοκίες, έντονη ανάγκη για νόημα και ευελιξία, αλλά και με πρωτόγνωρες ανασφάλειες. Μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον ψηφιακής ταχύτητας και αστάθειας, μπήκε στην εργασία εν μέσω πανδημίας και καλείται να σταθεί σε ένα τοπίο που αλλάζει διαρκώς. Αν και τεχνολογικά επαρκής, συχνά στερείται εμπειρίας, καθοδήγησης και οργανωσιακής ένταξης, ενώ ταυτόχρονα αναζητά εργασιακή ευημερία, ισορροπία και σκοπό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η “accelerating adaptability” —η ικανότητα να προσαρμόζεσαι και να ανθεκτικοποιείσαι συνεχώς— αναδεικνύεται στη σημαντικότερη δεξιότητα της γενιάς αυτής. Και εκεί ακριβώς αρχίζει ο ρόλος της Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας: να μετατρέψει την αβεβαιότητα σε προσανατολισμό και τη μετάβαση σε αναπτυξιακή διαδρομή.
Η Γενιά Ζ φέρνει μαζί της έναν νέο τρόπο να αντιλαμβανόμαστε την εργασία: περισσότερο βιωματικό, πιο προσωποποιημένο, πιο απαιτητικό ως προς το «γιατί» παρά το «τι». Οι νέοι επαγγελματίες δεν αναζητούν απλώς έναν ρόλο· αναζητούν έναν χώρο όπου το προσωπικό τους νόημα συναντά τον επαγγελματικό σκοπό. Εκεί ακριβώς ξεκινά ο ρόλος της Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας.
Ο career coach δεν λειτουργεί πια ως “οδηγός επιλογών”, αλλά ως συν-δημιουργός πορείας. Μαζί με τον νέο ή τη νέα επαγγελματία, χαρτογραφεί αξίες, κίνητρα και προσωπικά σημεία ευτυχίας, ώστε η επαγγελματική επιλογή να αποκτήσει εσωτερική συνοχή. «Γιατί δουλεύω;» είναι το πρώτο ερώτημα —και ίσως το πιο δύσκολο— σε μια γενιά που έχει μάθει να ζει μέσα στην υπερπληροφόρηση, αλλά συχνά αγνοεί πώς να φιλτράρει το ουσιαστικό από το θορυβώδες.
Ακολουθεί η δεύτερη κρίσιμη αποστολή του Συμβούλου: η ενίσχυση των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα. Ο coach δεν προτείνει απλώς “να μάθεις κάτι καινούριο”, αλλά καλλιεργεί τη δεξιότητα του πώς μαθαίνω να μαθαίνω. Η αγορά αλλάζει πιο γρήγορα από ποτέ, και η προσαρμοστικότητα δεν είναι πλέον ένα ωραίο χαρακτηριστικό του βιογραφικού· είναι η βάση της επαγγελματικής ανθεκτικότητας. Μέσα από στοχευμένα προγράμματα ανάπτυξης, ο επαγγελματίας μαθαίνει να αποκτά εκτός από ψηφιακή ευχέρεια, κοινωνική ευφυΐα, στρατηγική μάθησης και επικοινωνιακή αυτοπεποίθηση — εκείνες δηλαδή τις δεξιότητες που δεν μπορούν να αυτοματοποιηθούν.
Η είσοδος στην αγορά εργασίας δεν είναι για τη Gen Z μια ευθεία γραμμή, αλλά ένα πλέγμα πιθανών διαδρομών. Ο career coach αναλαμβάνει να οργανώσει αυτή τη μετάβαση: να τη μετατρέψει από άλμα στο κενό σε μια καλά σχεδιασμένη πορεία. Μέσα από πρακτική άσκηση, side-projects ή mentoring, βοηθά τον νέο επαγγελματία να αποκτήσει επίγνωση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η αγορά, να ανακαλύψει τον ρυθμό του, να πειραματιστεί χωρίς να χαθεί. Το “pilot thinking” — η λογική της μικρής δοκιμής πριν τη μεγάλη δέσμευση — είναι ίσως το πιο χρήσιμο εργαλείο αυτής της διαδικασίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η οικογένεια δεν είναι αμέτοχη. Οι γονείς της Gen Z διαδραματίζουν ακόμη έντονο ρόλο στις αποφάσεις των παιδιών τους — άλλοτε υποστηρικτικό, άλλοτε αγχωτικό. Ο coach, ειδικά όταν δουλεύει με εφήβους, καλείται να χτίσει γέφυρες: να εντάξει τους γονείς στη συζήτηση, να μετατρέψει την πίεση σε συνεργασία και να διαμορφώσει κοινό όραμα. Ένα παιδί που νιώθει ότι το ακούνε και δεν το καθοδηγούν με το ζόρι, μαθαίνει να παίρνει αποφάσεις με υπευθυνότητα — όχι με φόβο.
Μια ακόμα, και ίσως πιο ουσιαστική, διάσταση της συμβουλευτικής είναι η καλλιέργεια ανθεκτικότητας. Ο coach δεν υπόσχεται έναν ομαλό δρόμο· προετοιμάζει για τις ανατροπές. Μαθαίνει στους επαγγελματίες να θέτουν ερωτήματα όπως: «Τι κάνω αν χρειαστεί να αλλάξω πορεία;», «Πώς αντιμετωπίζω την απόρριψη ή την αποτυχία;». Μέσα από βιωματικές προσεγγίσεις, βοηθά τον νέο να αναπτύξει mindset εξέλιξης — να βλέπει την αλλαγή όχι ως τιμωρία, αλλά ως επόμενη ευκαιρία.
Στην πράξη, αυτή η διαδικασία είναι απελευθερωτική. Ο επαγγελματίας αρχίζει να ορίζει στόχους με περισσότερη αυτογνωσία: να θέτει ερωτήσεις που ανοίγουν δρόμους, όχι να αναζητά έτοιμες απαντήσεις. Ανακαλύπτει ότι η επαγγελματική πορεία δεν είναι γραμμική, αλλά ζωντανή & δυναμική: γεμάτη δοκιμές, λάθη, διορθώσεις, μαθήματα. Μαθαίνει να χρησιμοποιεί το λάθος ως πληροφορία και όχι ως ήττα.
Για τη Gen Z, αυτή η προσέγγιση είναι σχεδόν ανακουφιστική. Αντί να εγκλωβίζονται στην ανάγκη για «σταθερότητα» — μια έννοια που η ίδια η αγορά αποδομεί — μαθαίνουν να χτίζουν σταθερότητα μέσα στην αλλαγή. Και αυτό, τελικά, είναι η ουσία της επαγγελματικής ανθεκτικότητας.
Το έργο του career coach, λοιπόν, δεν είναι απλώς να “βοηθήσει τον νέο να βρει δουλειά”. Είναι να του μάθει να πλοηγείται σε έναν κόσμο όπου οι δουλειές θα αλλάζουν μορφή ξανά και ξανά. Να του προσφέρει τα εργαλεία να επαναπροσδιορίζει την κατεύθυνσή του χωρίς να χάνει την πυξίδα. Να του δείξει πως μπορεί να συνδυάσει όραμα και ρεαλισμό — να ονειρεύεται δηλαδή αλλά με στρατηγική.
Η Γενιά Ζ δεν είναι «μια ακόμη γενιά που πρέπει να καταλάβουμε». Είναι ο καθρέφτης του μέλλοντος της εργασίας, και η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας το πεδίο όπου αυτό το μέλλον αρχίζει να παίρνει μορφή. Με επαγγελματική καθοδήγηση, ενσυναίσθηση και ουσιαστική συνεργασία, η Gen Z μπορεί να εξελιχθεί στη γενιά που δεν φοβάται την αλλαγή αλλά την καθοδηγεί.
Κι αυτό, τελικά, είναι το στοίχημα όλων μας.
Πηγές
Racolța-Paina, Nicoleta & Irini, Radu. (2021). Generation Z in the Workplace through the Lenses of Human Resource Professionals – A Qualitative Study. Quality – Access to Success. 22. 78-85.
https://www.adecco.com/en-us/employers/resources/article/breaking-gen-z-stereotypes
https://www.adecco.com/en-us/employers/resources/article/generation-z-vs-millennials-infographic
https://www.adecco.com/en-us/employers/resources/article/purpose-driven-careers
https://www.manpowergroup.com/en/insights/report/world-of-work-for-generation-z-in-2025
